Odpowiedzialność za złamanie zakazu konkurencji

Niniejszy wpis dotyczy odpowiedzialności za złamanie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

W poprzednim wpisie omówiliśmy odpowiedzialność za złamanie zakazu konkurencji, który obowiązuje w czasie umowy o pracę.

Odpowiedzialność za złamanie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma miejsce w sytuacji, gdy pracownik jest związany zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Chodzi o przypadku gdy pracodawca nałożył na pracownika obowiązek powstrzymania się od działaności konkurencyjnej. Pracodawca w zamian za przestrzeganie ustalonego zakazu wypłaca pracownikowi odszkodowanie. Odszkodowanie, co do zasady, nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia, które pracownik otrzymywał.

Odpowiedzialność na zasadach pracowniczej odpowiedzialności materialnej (m.in. ograniczenie odpowiedzialności do 3-krotności pensji) znajduje zastosowanie jedynie do naprawienia szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek naruszenia zakazu konkurencji obowiązującego w czasie trwania stosunku pracy. Nie ma ona natomiast zastosowania do naprawienia szkody wynikłej z naruszenia zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy wynika to jasno z art. 101(1) § 2 KP. W kwestiach dotyczących umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, nieuregulowanych w kodeksie pracy stosuje się kodeks cywilny.

Stanowisko SN

Taki pogląd Sąd Najwyższy wypowiedział także w odniesieniu do dopuszczalności stosowania przepisów kodeksu cywilnego odnoszących się do kary umownej. ( wyrok z 10 października 2003, I PK 528/02; wyrok z 27 stycznia 2004, I PK 222/03). Dzieje się tak, ponieważ zakaz konkurencji po ustaniu zatrudnienia nie dotyczy pracownika, lecz byłego pracownika. Klauzula konkurencyjna nie jest, umową prawa cywilnego, lecz umową prawa pracy. Pozostaje w bezpośrednim podmiotowym i przedmiotowym powiązaniu ze stosunkiem pracy. Zawierana jest przez podmioty stosunku pracy. Zakaz konkurencji wynika z rodzaju świadczonej przez pracownika pracy. Do klauzuli konkurencyjnej mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, ale nie wprost, lecz odpowiednio.

Kara umowna

W konsekwencji można zastrzec w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy kary umownej na rzecz byłego pracodawcy. Kara umowna uruchomi się w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej (art. 483 KC w związku z art. 300 KP). Jej wysokość koryguje się jednak zasadami prawa pracy. Zwłaszcza ryzyka podmiotu zatrudniającego i ograniczonej odpowiedzialności materialnej pracownika.